Μια σειρά από τέσσερα ντοκιμαντέρ αποκαλύπτει πως δημιουργήθηκε ένα μυστικό σύμφωνο ενός καρτέλ που ελέγχει το πετρέλαιο στον κόσμο.
Οι «Επτά Αδελφές» ήταν ένας όρος που επινοήθηκε το 1950 από τον επιχειρηματία Enrico Mattei, τότε επικεφαλής της ιταλικής κρατικής πετρελαϊκής εταιρείας Eni,για να περιγράψει τις επτά εταιρείες πετρελαίου που αποτέλεσαν το καρτέλ «Κοινοπραξία για το Ιράν» και κυριάρχησαν στην παγκόσμια βιομηχανία πετρελαίου από τα μέσα της δεκαετίας του 1940 με τη δεκαετία του 1970.
Η ΙΣΤΟΡΙΑ
Στις 28 Αυγούστου του 1928, στα Highlands της Σκωτίας, άρχισε η μυστική ιστορία του πετρελαίου.
Τρεις άνδρες είχαν ένα ραντεβού στο Κάστρο Achnacarry – ένας Ολλανδός, ένας Αμερικανός και ένας Άγγλος.
Ο Ολλανδός ήταν ο Henry Deterding, ένας άνδρας με το παρατσούκλι ο Ναπολέων του πετρελαίου.
Ένωσε τις δυνάμεις του με έναν πλούσιο ιδιοκτήτη πλοίου και επιτυχημένο πωλητή της Shell και μαζί οι δύο άνδρες ίδρυσαν την Royal Dutch Shell.
Ο Αμερικανός ήταν ο Walter C. TEAGLE και εκπροσωπεί την εταιρεία Standard Oil, η οποία ιδρύθηκε από τον John D. Rockefeller στην ηλικία των 31 ετών -την μελλοντική Exxon.
Πετρελαιοπηγές, μεταφορές, διύλιση και η διανομή του πετρελαίου – όλα ελέγχονται από την Standard Oil.
Ο Άγγλος, ο Sir John Cadman, ήταν ο διευθυντής της αγγλο-περσικής εταιρείας πετρελαίου,που σύντομα θα γίνει η BP.
Με πρωτοβουλία του νεαρού Ουίνστον Τσώρτσιλ, η βρετανική κυβέρνηση είχε λάβει μερίδιο στην BP και το Βασιλικό Ναυτικό μετέτρεψε τα καύσιμα από άνθρακα σε πετρέλαιο.
Με πεινασμένα για καύσιμα πλοία, αεροπλάνα και άρματα μάχης, το πετρέλαιο έγινε «το αίμα κάθε μάχης».
Η νέα αυτοκινητοβιομηχανία αναπτυσσόταν γρήγορα, και η Ford T πωλούσε γύρω στο ένα εκατομμύριο αυτοκίνητα.
Ο κόσμος ήταν διψασμένος για το πετρέλαιο, και οι εταιρείες διεξάγουν έναν ανελέητο αγώνα, με αποτέλεσμα να καταστεί η αγορά ασταθής.
Εκείνο το βράδυ του Αυγούστου, οι τρεις άνδρες αποφάσισαν να σταματήσουν να πολεμούν και να αρχίσουν να μοιράζονται το πετρέλαιο του κόσμου.
Το όραμά τους ήταν ότι οι ζώνες παραγωγής, το κόστος μεταφοράς, οι τιμές πώλησης – τα πάντα θα πρέπει να συμφωνηθούν από κοινού.
Και έτσι ξεκίνησε ένα μεγάλο καρτέλ, του οποίου σκοπός ήταν να κυριαρχήσουν στον κόσμο, με τον έλεγχο του πετρελαίου.
Τέσσερις άλλοι ενώθηκαν μαζί τους σύντομα, και κατέληξαν να είναι γνωστοί ως Seven Sisters – Exxon, Shell, BP, Mobil, Texaco , Gulf και Chevron- οι μεγαλύτερες πετρελαϊκές εταιρείες στον κόσμο.
Καθ “όλη τη σύγχρονη ιστορία της περιοχής, μετά την ανακάλυψη του πετρελαίου, οι Επτά Αδελφές έχουν προσπαθήσει να ελέγξουν την ισορροπία δυνάμεων.
Έχουν υποστηρίξει μοναρχίες στο Ιράν και τη Σαουδική Αραβία, αντιτάχθηκαν στη δημιουργία του ΟΠΕΚ, επωφελούμενοι από το πόλεμο Ιράν-Ιράκ, με αποτέλεσμα η απόλυτη καταστροφή του Σαντάμ Χουσεΐν και του Ιράκ.
Οι επτά αδελφές ήταν πάντα παρούσες, και σχεδόν πάντα στην κορυφή.
Σήμερα οι επτά μεγάλες εταιρείες πετρελαίου αρχίζουν να μειώνονται σε αριθμό και, όπως έγραφαν οι «Financial Times», σε λίγο καιρό μόνο τρεις ή τέσσερις από αυτές θα παίζουν στη μεγάλη κατηγορία αυτή με τις εταιρείες που πραγματοποιούν κάθε χρόνο έσοδα μεγαλύτερα των 100 δισ. δολαρίων.
Μεγάλες αλλαγές επέρχονται στον χώρο του πετρελαίου με τις τελευταίες κινήσεις των μεγάλων πετρελαϊκών εταιρειών που αναπόφευκτα θα επηρεάσουν την εκμετάλλευση του μαύρου χρυσού και θα δημιουργήσουν νέα δεδομένα στην παγκόσμια αγορά.
Σε μία από τις εντυπωσιακότερες κινήσεις των τελευταίων ετών η Exxon απέκτησε τη Mobil με τη μορφή της ανταλλαγής μετοχών.
Πρόκειται για τη μεγαλύτερη επιχειρηματική συμφωνία στην ιστορία, αφού την ημέρα που ανακοινώθηκε (την περασμένη Δευτέρα) η αξία της έφθανε τα 8 δισ. δολάρια.
Η νέα εταιρεία που θα ονομάζεται Exxon Mobil Corp. θα βρεθεί στην πρώτη θέση των πετρελαϊκών εταιρειών και θα συναγωνισθεί ακόμη και την General Motors για την παγκόσμια πρωτιά από πλευράς εσόδων.
Την επομένη ημέρα σημειώθηκε στον χώρο του πετρελαίου μια μικρότερης σημασίας εξέλιξη, η εξαγορά της βελγικής Petrofina από τη γαλλική Total.
Με αυτόν τον τρόπο δημιουργείται η έκτη σε μέγεθος εταιρεία πετρελαίου στον κόσμο και η τρίτη μεγαλύτερη στην Ευρώπη.
Στην πρώτη φάση του σχεδίου η Total θα αποκτήσει το 41% της βελγικής εταιρείας και αργότερα το υπόλοιπο.
Μετά από αυτές τις εξελίξεις αλλά και την εξαγγελία της εξαγοράς της Amoco από την ΒΡ τον περασμένο Αύγουστο, το σκηνικό στον χώρο του πετρελαίου αλλάζει σιγά σιγά.
Κάποτε υπήρχαν οι Επτά Αδελφές που διαφέντευαν τον χώρο του πετρελαίου και όχι μόνο αυτόν.
Τι έπαθαν ξαφνικά οι μεγάλες βιομηχανίες και αποφάσισαν να έλθουν εις γάμου κοινωνία, αναρωτιέται ο απλός παρατηρητής της διεθνούς οικονομικής ζωής;
Κατ' αρχήν η χρονική συγκυρία δεν είναι τυχαία.
Υστερα από τη μεγάλη πτώση των αξιών στα χρηματιστήρια όλου του κόσμου, ο καιρός είναι κατάλληλος για τέτοιου είδους κινήσεις.
Με την όψιμη ανάκαμψη των περισσοτέρων χρηματιστηρίων, οι δυνατοί βρήκαν την ευκαιρία να χτυπήσουν τους πιο αδύνατους αντιπάλους τους ή να ολοκληρώσουν συμφωνίες που είχαν μείνει στη μέση εδώ και μήνες.
Αυτό ισχύει γενικώς για το κύμα των συγχωνεύσεων που ενέσκηψε τις τελευταίες εβδομάδες.
Ο χώρος του πετρελαίου όμως παρουσιάζει ορισμένες ιδιαιτερότητες, που σχετίζονται πρωτίστως με την πτώση της τιμής του μαύρου χρυσού στις διεθνείς αγορές.
Με μια τιμή γύρω στα 11 δολάρια το βαρέλι, οι εταιρείες που εξορύσσουν και διαθέτουν το πετρέλαιο στην αγορά βλέπουν τα έσοδα και τα κέρδη τους να μειώνονται.
Και θα μειώνονται όσο δεν υπάρχει στον ορίζοντα κάποια διέξοδος, αφού τα μέλη του Οργανισμού Πετρελαιοπαραγωγών Χωρών (OPEC) δεν καταφέρνουν να συμφωνήσουν σε μια μείωση της παραγωγής τους, όπως φάνηκε και από την τελευταία σύνοδό τους στη Βιέννη.
Αλλά και ο περυσινός ελαφρύς χειμώνας στο Βόρειο Ημισφαίριο σε συνδυασμό με την οικονομική κρίση στην Ασία ευθύνονται για τη μείωση της ζήτησης σε παγκόσμιο επίπεδο.
Μειωμένη ζήτηση σημαίνει χαμηλές τιμές και λιγότερα κέρδη για τις εταιρείες.
Οταν μάλιστα το κόστος της εξόρυξης και της εκμετάλλευσης του πετρελαίου έχει φθάσει σε δυσθεώρητα ύψη, το πρόβλημα για τις εταιρείες αρχίζει να γίνεται μεγάλο.
Γι' αυτό λοιπόν αποφασίζουν να ενώσουν τις δυνάμεις τους και να εκμεταλλευθούν τις δυνατότητες που τους δίνουν η παγκοσμιοποίηση και η ραγδαία ανάπτυξη της τεχνολογίας που επιτρέπει τη διοίκηση κολοσσών από ένα σημείο της Γης.
Το μεγαλύτερο κίνητρο βέβαια είναι η μείωση του κόστους παραγωγής.
Υπολογίζεται ότι από τη συμφωνία της Exxon με τη Mobil θα εξοικονομηθούν ως και τρία δισ. δολάρια σε βραχυπρόθεσμη βάση.
Η μείωση του κόστους συνεπάγεται βέβαια και απολύσεις προσωπικού, που είναι η πρώτη έννοια όλων των διοικήσεων σε αυτές τις περιπτώσεις.
Ηδη γίνεται λόγος για περισσότερες από 10.000 απολύσεις στην υπό δημιουργία Exxon Mobil ενώ μικρότερος θα είναι ο αριθμός στην Petrofina.
Οπως συμβαίνει συνήθως, όλα τα πράγματα έχουν δύο όψεις.
Το βημα
